สันติสุขของสิทธิชัย

ผลงานวิดีโอของสิทธิชัย นามโคตร ที่ดูเหมือน “หนัง” เพราะทำจากหนังจริงๆ แต่ไม่ได้ถูกนำมาทำให้เป็น “หนัง” ในความเข้าใจทั่วไป แถมยังสร้างความสับสนให้กับการดูเมื่อผู้ชมเริ่มเห็น “ภาพ” จากหนังหลายเรื่องที่ถูกนำมาตัดต่อร่วมกัน จนชวนให้สงสัยว่าจะเกิดอะไรขึ้น? ซึ่งกลายเป็นสาระสำคัญของผลงานที่แตกต่างจากการเป็น “หนัง” ที่กำลังเล่าเรื่อง และถึงแม้ผลงานจะดูไม่รู้เรื่องอย่างไรก็ตาม แต่ยังมีสิ่งหนึ่งที่เป็นจุดร่วมและเป็นสิ่งเชื่อมต่อให้กับ “ภาพ” จากหนังหลายเรื่อง ซึ่งผู้ชมสามารถรับรู้ได้คือภาพของนักแสดงที่ชื่อ สันติสุข พรหมศิริ

ผลงานวิดีโอของ สิทธิชัย เริ่มต้นจากการทดลองนำเอาหนังหลายๆเรื่องที่สันติสุขเล่น มาตัดต่อให้เป็นผลงาน จากการวิเคราะห์บทสนทนาในหนังแต่ละเรื่องเพื่อหาจุดเชื่อมต่อ เช่น สันติสุขที่เล่นในภาพยนตร์เรื่อง บุญชู ในทุกๆภาคมาตัดต่อให้เป็นเรื่องเดียวกัน ทำให้บุญชูที่ไม่ได้มีอยู่ในต้นฉบับเกิดขึ้น ผลงานที่นำเอาสันติสุขในเรื่อง “บุญชู” มาตัดร่วมกับสันติสุขในเรื่อง “เกิดมาลุย” ก็ชวนให้คิดว่าสันติสุขใน เกิดมาลุย นั้นเสมือนเป็นภาคต่อของบุญชู ที่บุญชูดูเหมือนจะไม่ใช่คนซื่อและน่ารักอีกต่อไป

สิ่งที่ทำให้คนดูได้คิดจึงเป็นประเด็นสำคัญในผลงาน ตั้งแต่การเล่าเรื่องที่เกิดจากการต่อบทสนทนาของสันติสุขในภาพยนตร์เรื่อง “ซุ้มมือปืน” กับ “บุพผาราตรี” ในบรรยายกาศการสืบสวนสอบสวน ซึ่งกลายเป็นการสอบสวน “ตนเอง” ที่ดูเหมือนจะไม่มีจุดมุ่งหมายของบทสนทนา หากแต่เป็นการลวงให้คนดูพยายามจับประเด็นเพราะต้องการจะดูให้รู้เรื่องมากกว่า และการพยายามดูผลงานให้รู้เรื่องทำให้ “ภาพ” ของ สันติสุข พรพมศิริ เริ่มปรากฏขึ้นพร้อมกับการหายไปของใครหลายคนที่เขากำลังแสดงอยู่ในหนัง

ผลงานของสิทธิชัยจึงเล่น ทำลายและเปลี่ยนสถานะของ “ภาพ” ความเป็นมายาในภาพยนตร์ให้ถูกมองเป็น “ภาพ” ของผู้ที่กำลังใช้ความสามารถในการสวมบทบาทของตัวละครในบทภาพยนตร์จนทำให้ผู้ชมคล้อยตามบทบาทที่ “เขา” กำลังแสดงให้เปลี่ยนไป ทำให้เขาที่เป็น “ตัวจริง” ที่ไม่ใช่นักแสดงปรากฏ? ซึ่งเป็นสิ่งที่หนังไม่ต้องการให้คนดูเห็น? มิเช่นนั้นก็คงไม่มีการให้รางวัลประเภทนักแสดงยอดเยี่ยมในการประกาศผลรางวัลภาพยนตร์ในเวทีต่างๆ

ถึงแม้ความเป็นจริงคือ สันติสุข ได้ปรากฏขึ้นแทนบทบาทที่เขากำลังแสดง แต่ความจริงดังกล่าวก็ยังเป็นความจริงในเชิง “รูปสัญญะ” คือรูปกายของคนที่ชื่อ สันติสุข พรหมศิริ ไม่ใช่สันติสุขในชีวิตจริง เพราะมายาที่เขากำลังเล่นนั้นยังคงอยู่ เพียงแต่ถูกจัดการใหม่โดยผู้กำกับที่ไม่ได้มีอยู่จริงในภาพยนตร์เรื่องนั้นๆคือ สิทธิชัย นามโคตร ที่ทำให้สันติสุข พรหมศิริ สามารถคุยกับตัวเอง (?) ได้แบบเป็นเรื่องเป็นราว (?)

ประทีป สุธาทองไทย